Przejdź do głównej zawartości

Teano - pierwsza matematyczka

Pierwsza matematyczka znana historii


    W Grecji w VI wieku p.n.e. dostęp do nauki był kobietom bardzo utrudniony. Niewielu udawało się wykształcić, Teano była jedną z tych nielicznych. Uczęszczała do szkoły pitagorejskiej, gdzie wśród 300 uczniów studiowało około 20 kobiet. Tak, to bardzo mało, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że ta szkoła odrzuciła ograniczenia płciowe i podobno w Crotone traktowano kobiety na równi z mężczyznami. Później Teano przejęła kierownictwo szkoły i sama została na niej wykładoczynią uwielbianą przez swoich uczniów i docenianą przez innych matematyków.

Co zrobiła Teano? Napisała kilka traktatów z matematyki, fizyki i medycyny. Najważniejszym z nich jest ten dotyczący złotego podziału, który nie stracił znaczenia aż do dziś! Oprócz tego zajmowała się też astronomią i psychologią dziecięcą.

Złoty podział to podział odcinka na dwie części (a i b) tak, żeby stosunek długości dłuższej części (a) do krótszej części (b) był taki sam, jak stosunek długości całego odcinka do dłuższej części (a). Teano odkryła, że a podzielone przez b równa się 1,61803398874989... Nazwała ten numer złotą liczbą i oznaczyła go grecką literą ϕ (fi). Równanie to było wykorzystywane w architekturze starożytnej do określenia proporcji wysokości budynków do ich podstawy. Obserwuje się też tę prawidłowość w naturze. Kojarzycie taką spiralę używaną w diagramach architektury, sztuki i natury? Nazywa się to złotym prostokątem, i jest on przykładem złotego podziału. 


Wikipedia podaje, że „Grecy zazwyczaj przypisywali odkrycie tego związku (złotego podziału) Pitagorasowi albo jego uczniom”. Tak to zostało sformułowane, żeby nie przyszło nikomu do głowy, że mogła to zrobić kobieta, której imię zresztą znamy. Inne źródła mówią, że ϕ odkrył jakiś Hippasus. Taki szacunek dostaje Teano.

Teano należała do kultu orfików i była kobietą pitagorejską. Orficy łączyli wierzenia z mitologii greckiej i egipskiej. Modlili się do Apolla, wierzyli w reinkarnację, czystość duszy, odprawiali tajne, mistyczne obrzędy uważane za tabu. 

Kobiety pitagorejskie to grupa wykształconych kobiet, które uważały Pitagorasa za mistrza. Przypisuje się im autorstwo serii listów i traktatów. Były wszechstronnymi myślicielkami postrzeganymi jako intelektualistki, nauczycielki i filozofki. Filozofowały na temat zasad kosmosu, społeczeństwa, liczb, nieśmiertelności duszy i zarządzania gospodarstwem domowym. Teano jest jedyną kobietą pitagorejską wymienioną z imienia.

Prawie zapomniałam dodać! Taki mały szczególik, mężem Teano był Pitagoras (ten od a2+b2=c2). Chociaż nie jest to w 100% pewne. Prawdopodobnie poznali się, kiedy uczęszczała do jego szkoły i mieli razem kilkoro dzieci. Po śmierci męża, Teano przejęła władzę nad szkołą pitagorejską (o czym wspomniałam już wcześniej) i prowadziła ją razem ze swoim potomstwem. Szkoła działała jeszcze przez następne 2 wieki!




Zachęcamy do pobrania i wydrukowania tego plakatu ze skróconym artykułem o Teano! My wywiesiłyśmy takie plakaty w naszych szkołach, wy możecie zrobić to samo we własnej szkole, miejscu pracy lub gdziekolwiek się da. Dzięki temu więcej osób go zauważy i dowiedzie się, kim była Teano.


Adrianna Jarzyna zgromadziła informacje potrzebne do artykułu i jest autorką ilustracji, autorką tekstu i plakatu jest Małgosia Winer.




Zdjęcia






Etykiety:

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Enheduanna - pierwszy autor świata

Pierwszym autorem świata znanym z imienia była kobieta - Enheduanna      Ponad dwa tysiące lat przed naszą erą księżniczka Enheduanna została arcykapłanką Nanny - boga księżyca. Miasto Ur szczególnie czciło nasz srebrny glob, więc jako jego kapłanka, Enheduanna miała pozycję najważniejszej osoby w całym mieście. Jej ojciec, Sargon Wielki, władca Akadu, podbił ziemie Sumerów. Żeby społecznie zjednoczyć oba te ludy i zapobiec licznym buntom, Enheduanna napisała czterdzieści dwa hymny i trzy epickie wiersze czczące bogów rządzonych przez Sargona miast, świadomie łącząc panteony bóstw sumeryjskich i akadysjkich. Dzieła arcykapłanki są najwcześniejszymi opowieściami fabularnymi zawierającymi: postacie odczuwające emocje, zaimek „ja” i podpis autora. Tak Enheduanna została pierwszą znaną historii autorką dzieł literackich.  Bycie kapłanem bóstwa równało się z zawarciem z nim związku małżeńskiego, więc to czyniło Enheduannę żoną Nanny. Jej imię tłumaczy się jako „arcyka...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Irena Sendlerowa - bohaterka wojenna

  Działaczka Żegoty w trakcie II wojny światowej, która uratowała ponad 2,5 tysiąca żydowskich dzieci      Irena urodziła się w katolickiej rodzinie w Warszawie. Została wychowana „w duchu, że obojętna jest sprawa religii, narodu, przynależności do jakiejś rasy – ważny jest człowiek!” pisała w swoim życiorysie. Jej ojciec prowadził sanatorium w Otwocku, leczył tam biednych Żydów, którym inni lekarze odmówili pomocy. Dlatego Irena nauczyła się języka jidysz poprzez zabawę z rówieśnikami.  Już przed wojną Irena była zaangażowana w pomoc społeczną. Oburzała ją dyskryminacja skierowana w stronę jej żydowskich przyjaciół. Po zdaniu matury w 1929 roku wyjechała do stolicy, gdzie miała praktyki w domu sierot „Różyczka”. Następnie podjęła pracę w Sekcji Pomocy Matce i Dziecku przy Obywatelskim Komitecie Pomocy Społecznej. Zajmowała się poszkodowanymi z powodu eksmisji i niepłacenia alimentów, szczególnie dziećmi nieślubnymi. Po likwidacji Sekcji Sendlerowa pracował...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Amanirenas - koszmar Rzymu

Jednooka królowa, która skopała Rzymowi tyłek       Kiedy Rzymowi w I w. p.n.e. udało się podbić Egipt, było już wiadomo, że królestwo Kusz (obecny Sudan), które leżało zaraz pod Egiptem, będzie następne. Królestwo Kusz, kwitnący konkurent Rzymu, było jednak wciąż dużo mniejsze od swojego przeciwnika. Miało szczęście, że na jego czele stała nieugięta królowa Amanirenas, która została zapamiętana właśnie ze swojej dzikiej walki z Imperium Rzymskim. Amanirenas została drugą z ośmiu Kandake, co oznaczało „wielka kobieta”. Kiedy król Kuszu nie pozostawiał po sobie potomka, jego siostra zostawała Kandake. Jej rolą było urodzenie następcy tronu,  co czyniło ją królową matką. Amanirenas owszem miała syna, ale nie zepchnęło jej to tylko do roli matki, broniła swojego kraju razem ze swoim dzieckiem u boku. Przez chwilę towarzyszył jej też jej mąż, ale on zginął na samym początku wojny. Amanirenas otrzymała wieści o planach zaatakowania jej królestwa przez Rzymian wy...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej