Przejdź do głównej zawartości

Anna Komnene - przełomowa historyczka cesarstwa bizantyjskiego

 Anna Komnene jest autorką jednej z najważniejszych istniejących ksiąg historycznych, która opisuje losy Cesarstwa Bizantyjskiego na przełomie XI i XII wieku.

    Anna stworzyła ponad 500 stron szczegółowych opisów walk prowadzonych przez jej ojca, cesarza Aleksego, ukazanych jednocześnie z perspektywy historyczki, jak i jego córki. Anna zatytułowała swoją księgę "Aleksjada".

    Anna Urodziła się w 1083 roku jako księżniczka Cesarstwa Bizantyjskiego. Od dzieciństwa była zafascynowana kulturą starożytnej Grecji. Jednak wykształcenie księżniczki nie przewidywało studiowania starożytnych tekstów, więc Anna po nocach sama uczyła się czytać starożytną grekę. Kiedy w końcu zauważono, jak poważnie księżniczka traktowała chęć studiowania starożytnych nauk, zapewniono jej dobrą edukację w tym kierunku. Anna najbardziej uwielbiała poznawać teksty filozoficzne, a w szczególności prace Arystotelesa. 

    Przez jakiś czas cesarz Aleksy nie miał męskich potomków, więc, jako że Anna była jego najstarszą córką, która od dziecka była też zaręczona, to ona wraz z jej przyszłym mężem mieli zostać następcami tronu. Jednak jej narzeczony zmarł zanim zdążyli się pobrać (Anna miała wtedy 14 lat), a do tego Aleksemu urodził się syn, John II, który jako nowy następca tronu, stał się obiektem nienawiści i zazdrości Anny.

    W między czasie Anna znalazła znalazła sobie nowego narzeczonego (z którym już udało jej się pobrać), Nicefora Bryenniosa. 

    Anna zaczęła spiskować ze swoją babcią, żeby ustanowić swojego męża przyszłym władcą Bizancjum. Jednak ten spisek nie wypalił, bo główny zainteresowany, Nicefor, tak właściwie wcale nie był zainteresowany. Pozostawał on lojalny oficjalnemu następcy tronu - Jonh’owi. 

    Kiedy Aleksy zmarł a John objął tron, Anna razem ze swoją matką, Ireną Dukeną, zaplanowały zamach na życie nowego władcy. Chciały, żeby Nicefor im w tym pomógł, ale on znowu odmówił wzięcia udziału. No nie chciał ten mąż współpracować. Ostatecznie zamach się nie udał, a Anna została przyłapana. Cesarz wygnał ją z Konstantynopola, do którego już nigdy nie wróciła. 

    Na wygnaniu, Anna Komnene postanowiła udokumentować wszystkie dokonania i podboje swojego ojca. Jednak nie posłużyła się suchym, subiektywnym językiem, co stanowiło normę wśród średniowiecznych historyków. Jako krewna Aleksego, oraz jako osoba, która była świadkiem dokumentowanych przez siebie wydarzeń, Anna była nie tylko rzetelną historyczką, ale też pisała z dystansem i z własnym komentarzem. Dokładnie opowiadała o walkach swojego ojca, nie pomijając żenujących szczegółów, dzięki temu wiemy na przykład, że Aleksy został dźgnięty w tyłek. Dodawała też emocjonalne komentarze, wspominając między innymi o chęci rozpłakania się na myśl o śmierci swojej rodziny. Podejrzewa się, że zawarła te nasycone emocjami fragmenty po to, aby jej księga została lepiej przyjęta przez społeczeństwo, które uważało, że kobiety nie powinny zajmować się pisaniem o wojnach.

    Chociaż Anna wyraźnie pozostawała lojalna swojemu ojcu i była z niego dumna, w „Aleksjadzie” historyczka zawarła też krytykę działań Aleksego oraz swoje własne opinie na temat podjętych przez niego decyzji. 

    „Aleksjada” była wielokrotnie kopiowana jeszcze przez wiele wieków po śmierci Anny. Jako dokument historyczny napisany przez naocznego światka udokumentowanych wydarzeń, dzieło Anny Komnene było, i wciąż pozostaje, jedną z najważniejszych istniejących ksiąg historycznych. 


    Zachęcamy do pobrania i wydrukowania tego plakatu ze skróconym artykułem o Annie Komnene! My wywiesiłyśmy takie plakaty w naszych szkołach, wy możecie zrobić to samo we własnej szkole, miejscu pracy lub gdziekolwiek się da. Dzięki temu, więcej osób go zauważy i dowiedzie się, kim była Anna Komnene.

Plakat pobierzesz tutaj!



Informacje potrzebne do artykułu zgromadziła Adrianna Jarzyna, autorką tekstu, plakatu i ilustracji jest Małgosia Winer.



Bibliografia  


Biografia

    https://www.britannica.com/biography/Anna-Comnena

    https://www.worldhistory.org/Anna_Komnene/

    https://youtu.be/jhcih25Z9vI



Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Enheduanna - pierwszy autor świata

Pierwszym autorem świata znanym z imienia była kobieta - Enheduanna      Ponad dwa tysiące lat przed naszą erą księżniczka Enheduanna została arcykapłanką Nanny - boga księżyca. Miasto Ur szczególnie czciło nasz srebrny glob, więc jako jego kapłanka, Enheduanna miała pozycję najważniejszej osoby w całym mieście. Jej ojciec, Sargon Wielki, władca Akadu, podbił ziemie Sumerów. Żeby społecznie zjednoczyć oba te ludy i zapobiec licznym buntom, Enheduanna napisała czterdzieści dwa hymny i trzy epickie wiersze czczące bogów rządzonych przez Sargona miast, świadomie łącząc panteony bóstw sumeryjskich i akadysjkich. Dzieła arcykapłanki są najwcześniejszymi opowieściami fabularnymi zawierającymi: postacie odczuwające emocje, zaimek „ja” i podpis autora. Tak Enheduanna została pierwszą znaną historii autorką dzieł literackich.  Bycie kapłanem bóstwa równało się z zawarciem z nim związku małżeńskiego, więc to czyniło Enheduannę żoną Nanny. Jej imię tłumaczy się jako „arcyka...

Irena Sendlerowa - bohaterka wojenna

  Działaczka Żegoty w trakcie II wojny światowej, która uratowała ponad 2,5 tysiąca żydowskich dzieci      Irena urodziła się w katolickiej rodzinie w Warszawie. Została wychowana „w duchu, że obojętna jest sprawa religii, narodu, przynależności do jakiejś rasy – ważny jest człowiek!” pisała w swoim życiorysie. Jej ojciec prowadził sanatorium w Otwocku, leczył tam biednych Żydów, którym inni lekarze odmówili pomocy. Dlatego Irena nauczyła się języka jidysz poprzez zabawę z rówieśnikami.  Już przed wojną Irena była zaangażowana w pomoc społeczną. Oburzała ją dyskryminacja skierowana w stronę jej żydowskich przyjaciół. Po zdaniu matury w 1929 roku wyjechała do stolicy, gdzie miała praktyki w domu sierot „Różyczka”. Następnie podjęła pracę w Sekcji Pomocy Matce i Dziecku przy Obywatelskim Komitecie Pomocy Społecznej. Zajmowała się poszkodowanymi z powodu eksmisji i niepłacenia alimentów, szczególnie dziećmi nieślubnymi. Po likwidacji Sekcji Sendlerowa pracował...

Amanirenas - koszmar Rzymu

Jednooka królowa, która skopała Rzymowi tyłek       Kiedy Rzymowi w I w. p.n.e. udało się podbić Egipt, było już wiadomo, że królestwo Kusz (obecny Sudan), które leżało zaraz pod Egiptem, będzie następne. Królestwo Kusz, kwitnący konkurent Rzymu, było jednak wciąż dużo mniejsze od swojego przeciwnika. Miało szczęście, że na jego czele stała nieugięta królowa Amanirenas, która została zapamiętana właśnie ze swojej dzikiej walki z Imperium Rzymskim. Amanirenas została drugą z ośmiu Kandake, co oznaczało „wielka kobieta”. Kiedy król Kuszu nie pozostawiał po sobie potomka, jego siostra zostawała Kandake. Jej rolą było urodzenie następcy tronu,  co czyniło ją królową matką. Amanirenas owszem miała syna, ale nie zepchnęło jej to tylko do roli matki, broniła swojego kraju razem ze swoim dzieckiem u boku. Przez chwilę towarzyszył jej też jej mąż, ale on zginął na samym początku wojny. Amanirenas otrzymała wieści o planach zaatakowania jej królestwa przez Rzymian wy...